Hàng tồn kho là một “kho báu” của doanh nghiệp, nhưng nếu không được quản lý tốt, nó có thể trở thành một “gánh nặng”. Vậy làm thế nào để kiểm soát hàng tồn kho một cách hiệu quả? Trong bài viết này, Kế toán Minh Minh sẽ giới thiệu quy trình kiểm toán hàng tồn kho như thế nào, cùng tham khảo nhé.

Mục tiêu kiểm toán hàng tồn kho

Mục tiêu của kiểm toán hàng tồn kho là đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của thông tin hàng hóa trong báo cáo tài chính. Kiểm toán viên đánh giá phương pháp định giá hàng tồn kho, kiểm tra sự chính xác của báo cáo tài chính, và xác minh số lượng, giá trị hàng hóa thực tế so với hồ sơ kế toán.

Đồng thời, họ đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ và đề xuất cải thiện để giảm rủi ro gian lận. Sau kiểm kê, kiểm toán viên đưa ra ý kiến về tính chính xác của thông tin hàng tồn kho, giúp tăng cường độ tin cậy và hỗ trợ quyết định kinh doanh.

Quy trình kiểm toán hàng tồn kho cần chuẩn bị những tài liệu nào?

Để thực hiện kiểm toán hàng tồn kho, kiểm toán viên cần chuẩn bị các tài liệu sau:

Sổ chi tiết tài khoản hàng tồn kho: Bao gồm thông tin về số lượng, giá trị, và các giao dịch liên quan đến mua bán hàng hóa.

Biên bản kiểm kê hàng tồn kho: Thống kê số lượng và giá trị của từng mặt hàng trong kho.

Chứng từ kho: Bao gồm các tài liệu về quá trình nhập kho, xuất kho, đơn đặt hàng, hóa đơn nhập kho, và phiếu xuất kho.

Chứng từ chuyển kho: Ghi nhận quá trình chuyển hàng tồn kho giữa các kho trong công ty, kèm biên bản kiểm tra hàng hóa trong quá trình chuyển.

Phương pháp tính giá hàng tồn kho: Thông tin về các phương pháp như FIFO (First-In-First-Out), LIFO (Last-In-First-Out), hoặc phương pháp trung bình trọng số.

Chứng từ liên quan khác: Ví dụ như báo cáo kiểm tra chất lượng hàng hóa trong kho.

Quy trình kiểm toán hàng tồn kho

Quy trình kiểm toán hàng tồn kho giúp chúng ta kiểm tra và xem xét hàng tồn kho đúng, chính xác, từ đó thực hiện báo cáo minh bạch, thể hiện mức độ bán hàng, nhập hàng, sản phẩm bán chạy,… và tình hình kinh doanh, tài chính của doanh nghiệp.

Bước 1: Chuẩn bị trước khi kiểm toán

Giai đoạn tiền kế hoạch kiểm toán

Giai đoạn tiền kế hoạch kiểm toán bắt đầu với việc phổ biến và ký kết hợp đồng, bao gồm việc xem xét các điều khoản và hoàn tất thủ tục ký kết. Tiếp theo, cần tiếp cận và xây dựng dữ liệu thông tin khách hàng hiện tại, đồng thời thu hút khách hàng mới.

Từ đó, xác định lý do khách hàng quan tâm đến công ty, có thể thông qua báo cáo tài chính trước đó hoặc từ các nguồn như internet và phương tiện truyền thông. Cuối cùng, phân công kiểm toán viên phụ trách quản lý và xử lý dữ liệu khách hàng để đảm bảo quá trình kiểm toán được thực hiện hiệu quả.

Lên kế hoạch kiểm toán hàng tồn kho

Kiểm toán viên sẽ bắt đầu bằng cách thu thập thông tin tổng quát về khách hàng và sau đó tiến hành đánh giá theo các bước sau:

Lên kế hoạch thử nghiệm hệ thống: Xây dựng kế hoạch để kiểm tra toàn bộ hệ thống chương trình kế toán của khách hàng.

Xem xét hoạt động kinh doanh: Đánh giá hoạt động kinh doanh của khách hàng để hiểu rõ hơn về cách thức vận hành.

Đánh giá hệ thống kế toán: Kiểm tra cách hệ thống kế toán của khách hàng hoạt động và tính chính xác của nó.

Xác thực quyền sở hữu và nghĩa vụ pháp lý: Đảm bảo rằng quyền sở hữu và nghĩa vụ pháp lý của tài sản được chứng minh rõ ràng.

Nghiên cứu quy trình mua hàng và kế toán: Xem xét quy trình mua hàng, hướng dẫn kế toán, và tính toán chi phí cũng như vốn của doanh nghiệp.

So sánh và đánh giá: So sánh các chỉ số thống kê về hàng tồn kho với kỳ trước và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ để phát hiện các rủi ro gian lận.

Bước 2: Thực hiện quy trình kiểm toán hàng tồn kho

Thủ tục và thử nghiệm kiểm kê

Kiểm toán viên tiến hành thử nghiệm và đánh giá hiệu quả của hệ thống kiểm toán hàng tồn kho của doanh nghiệp. Nếu chỉ số rủi ro của số liệu hàng tồn kho đã thống kê ở mức có thể chấp nhận được, kiểm toán viên sẽ tiếp tục thực hiện quy trình.

Để đánh giá hiệu quả của hệ thống kiểm toán hàng tồn kho, kiểm toán viên có thể xác minh theo giao dịch:

Giao dịch mua hàng: Chứng từ mua hàng (báo giá, đơn đặt hàng, giấy trưng cầu mua, hóa đơn nhập kho,…)

Hoạt động kho: Phiếu nhập kho, biên bản nghiệm thu chất lượng hàng hóa, chữ ký trên phiếu xuất kho, các giấy tờ liên quan khác.

Xuất hàng: Chứng từ, sổ kho, sổ đối chiếu hàng tồn kho, phiếu mua hàng,…

Dựa vào kết quả kiểm tra chứng tờ, giấy tờ liên quan, kiểm toán viên sẽ thực hiện đánh giá lại rủi ro kiểm toán nội bộ, điều chỉnh phạm vi và phương pháp kiểm toán cho phù hợp với tình hình doanh nghiệp.

Bước 3: Hậu kiểm toán hàng tồn kho

Sau khi hoàn thành kiểm toán hàng tồn kho, kiểm toán viên sẽ trình bày báo cáo chi tiết về kết quả và các nhận xét liên quan đến hàng tồn kho. Báo cáo này được gửi đến công ty để hội đồng quản trị và lãnh đạo xem xét tình hình hiện tại.

Công ty sẽ đánh giá và thực hiện các bước cần thiết để đảm bảo kết quả tài chính liên quan đến hàng tồn kho là chính xác. Các bước này có thể bao gồm:

– Điều chỉnh phương pháp kế toán: Cập nhật quy trình kế toán để đảm bảo dữ liệu được ghi nhận đúng và theo đúng nguyên tắc kế toán.

– Cải thiện quy trình kiểm soát nội bộ: Nâng cao hệ thống kiểm soát nội bộ để quản lý hàng tồn kho hiệu quả hơn.

– Đào tạo nhân viên: Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức của nhân viên về quy trình kiểm soát nội bộ để thực hiện kiểm toán hàng tồn kho hiệu quả hơn.

Dựa trên báo cáo kiểm toán và phân tích dữ liệu, công ty sẽ phát triển các chiến lược kinh doanh để cải thiện quy trình vận chuyển, tối ưu hóa quy trình mua hàng, giảm rủi ro hàng tồn kho và điều chỉnh quy mô cũng như cấu trúc hàng tồn kho.

Bài viết trên đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về quy trình kiểm kê hàng tồn kho. Nếu doanh nghiệp bạn cần hỗ trợ chuyên sâu hơn, hãy liên hệ Kế toán Minh Minh qua số 0973 53 59 56 để được tư vấn miễn phí và sử dụng dịch vụ kiểm toán chuyên nghiệp.